گروه تاسیسات و تجهیزات ملل- اجزای موتورخانه ساختمان عبارتند از:
دیگ موتورخانه (بویلر)، پره های جداگانه است که آنها را دیگ جمع کن به یکدیگر متصل میکند. بر اساس مقدار آب گرم مصرفی ساختمان تعداد و اندازه پره ها می‌تواند متفاوت باشد.
بویلر در دو نوع دیگ آب گرم و دیگ بخار موجود است. دیگ آب گرم، آب را بدون تبدیل شدن به بخار، گرم میکند. دیگ بخار آب علاوه بر گرم کردن آب، تا مرحله تبخیر و تبدیل شدن به بخار نیز این گرمایش را ادامه میدهد. دیگ بخار با توجه به ظرفیت و کاربرد آن در انواع لوله ای، پوسته ای و قطاعی به کار گرفته میشود.
دیگهای آب گرم و بخار بر اساس جنس بدنه به دو دسته چدنی و فولادی تقسیم میشوند.
دیگ چدنی به سبب جنس بدنه آن، در مقابل پوسیدگی و خوردگی مقاوم است. در این نوع از بویلر، چون که به صورت قطعه قطعه یا پره پره تولید میشود، امکان تغییر ظرفیت حرارتی در آن وجود دارد. قیمت دیگ چدنی نسبت به دیگ فولادی بیشتر اما تحمل فشار آن پایین تر است.
دیگ فولادی به نسبت دیگ چدنی، فشار زیادی را تحمل میکند اما در مقابل پوسیدگی مقاومت موثری ندارد. قیمت دیگ فولادی کمتر و کاربرد آن در موتورخانه با ابعاد بزرگ به صرفه تر است.
دیگ فولادی از نظر ساختمانی به دو دسته فایرتیوب و واترتیوب تقسیم میشود.
دیگ فولادی فایر تیوب- این نوع از بویلر شامل لوله های فولادی بلندی است که گازهای داغ تولید شده در کوره آن، از درون این لوله ها میگذرد و آبی که باید به بخار یا آب داغ تبدیل شود، اطراف آن جریان دارد و اصطلاحاً سیرکوله میشود. به عبارتی دیگر در این سیستم آب در داخل مخزن قرار دارد و شعله و حرارت در داخل آتشدان است.
دیگ فولادی واتر تیوب- در این نوع از دیگ، برخلاف دیگ فایر تیوب، آب در داخل لوله قرار دارد و شعله گرم کننده آب در داخل مخزن است. فشار کاری دیگ فولادی واتر تیوب نسبت به نوع فایر تیوب آن، بالاتر است و عموماً برای مصارف خاص و نیروگاهی استفاده میشود.
مشعل
مشعل موتورخانه با اختلاط سوخت و هوا و احتراق و شعله ورسازی این مخلوط، انرژی سوخت فسیلی را به انرژی گرمایی تبدیل میکند. انرژی تولید شده مشعل در محفظه احتراق با دو روش جابجایی و تشعشع در سیستم گرمایش مرکزی ساختمان انتقال می یابد. همچنین وقتی که مشعل به دمای مشخص تعیین شده در ترموستات، برسد، خاموش میشود و زمانی ‌که دما از مقدار مشخصی پایینتر بیاید، شروع به کار میکند. مشعلهای موتورخانه از نظر سوخت به دو نوع گازسوز و گازوئیلی تقسیم میشوند.

منابع تامین کننده آب گرم مصرفی
1- منبع دو جداره- این منبع شامل دو منبع جدا از هم است که در هر یک به صورت جداگانه آب جریان دارد. اساس کارکرد منبع دو جداره مشابه منبع کویلی بر انتقال حرارت از طریق جابجایی استوار است. با این فرق که در منبع دو جداره، کویل وجود ندارد و به جای آن از دو استوانه گالوانیزه تودرتو استفاده شده است.
2- منبع کویلی- منبع کویلی دارای مخزن ذخیره آب مصرفی است و آب سرد وارد آن میشود. مدت زمان گرم کردن آب در منبع کویلی کمتر از منبع دو جداره است. همچنین منبع کویلی در دو نوع خوابیده و ایستاده بر حسب فضای موتورخانه استفاده میشود.

3- آبگرمکن صفحه ای- نسبت به دیگر مبدلهای حرارتی موتورخانه، آبگرمکن صفحه ای ابعاد کوچکی دارد و این از مزایای آن است. این دستگاه، با بهره گیری از صفحات متعدد نازک فلزی که با فاصله کمی در کنار هم قرار گرفته اند، تبادل حرارتی بین آب داغ یا بخار دیگ موتورخانه و آب سرد را برقرار میکند.
4- منبع انبساط- با افزایش حرارت آب، حجم منبع انبساط موتورخانه افزایش می یابد. این حجم اضافه با بالا رفتن دما بیشتر شده و به نسبت آن فشار سیستم نیز افزایش می یابد. اگر این فشار زیاد خنثی نشود، خرابی مخزن را در پی دارد. از این روی از منبع انبساط که در دو نوع بسته و باز موجود است، استفاده میشود.
الف- منبع انبساط باز- نحوه عملکرد مخزن انبساط باز بدین صورت است که با افزایش دما و حجم آب موجود در سیستم گرمایشی، حجم آن به سبب افزایش دما افزایش می یابد و سطح آب درون مخزن بالا میرود. با اعمال فشار محیط از طرف مخزن به آب موجود در مخزن، آب این فشار را از طریق لوله ها و تاسیسات به دیگر بخشهای سیستم گرمایشی انتقال میدهد و بدین ترتیب باعث میشود آب به آسانی در همه بخشها به گردش درآید و فشار مطلوبی داشته باشد.
منبع انبساط باز را برای ایجاد فشار مناسب در اکثر موارد در بالاترین نقطه ساختمان نصب میکنند و پیشنهاد میشود که حداقل فاصله دو متری از بالاترین رادیاتور رعایت شود.
منبع انبساط باز میتواند حجم آب موجود در گردش در کل سیستم گرمایشی را نیز تنظیم کند. بدین ترتیب که اگر در صورت وجود نشتی در سیستم، حجم آب موجود در گردش کاهش یافت، مخزن به طور خودکار وارد عمل میشود و با اتصالی که به آب شهری دارد؛ کسری آب را جبران میکند. همچنین اگر در اثر افزایش فشار بیش از اندازه در سیستم، حجم آب موجود در سیستم بیش از حد افزایش یافت با باز کردن شیرهای اطمینان، باعث خروج آب اضافی سیستم میشود و بدین ترتیب، همواره حجم آب در گردش موجود را در حد ثابت و مشخصی نگه میدارد.

ب- منبع انبساط بسته- در ساختمانهای بزرگ و ساختمانهای کوچکی که نمیتوان از منبع انبساط باز استفاده کرد، منبع انبساط بسته به کار برده میشود. در این منبع، فشار موجود در مخزن را مکانیسمی به وسیله بالشتکهای هوا و یا گازی مثل ازت تامین میکند. چون که با تعادل بین فشار بخش گازی و آب در گردش، فشار سیستم تنظیم میشود، بهتر است که مخزن انبساط بسته در نزدیکی دیگ نصب گردد و در ارتفاعی بالاتر از آب ورودی به دیگ قرار داشته باشد.

پمپ
برای افزایش میزان فشار و انتقال حرارت سیالات در موتورخانه از پمپ استفاده می‌شود که دو نوع دینامیکی و جابجایی دارد.

لوله
از لوله به طور گسترده جهت اتصال بین اجزای سیستم موتورخانه و کمک به انتقال گرما به طبقات ساختمان استفاده میشود. اجرای درست لوله کشی موتورخانه اهمیت زیادی دارد.

کلکتور
کلکتور موتورخانه در سیستم لوله کشی، یکی از روشهای جدید برای تقسیم لوله های آب سرد و گرم است. استفاده از کلکتور به جهت فراهم آوردن امکان تنظیم تعادل فشار آب نسبت به تقاضای مصرف کننده و توزیع یکنواخت آب گرم و سرد در کل طبقات ساختمان، بسیار مورد توجه و استقبال قرار گرفته است. استفاده از کلکتور در موتورخانه موجب کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری تجهیزات لوله کشی نیز میگردد. البته هزینه استفاده از کلکتور به تعداد واحدها، ارتفاع و نوع سیستم گرمایشی ساختمان بستگی دارد.

رادیاتور یا شوفاژ
رادیاتور یکی از رایج ترین پایانه های حرارتی در موتورخانه به شمار میرود. بخار یا آب گرمی که از رادیاتور میگذرد؛ سطح بیرونی اش را گرم میکند، در نتیجه، این گرما به محیط انتقال می یابد. انتقال حرارت در رادیاتور به صورت جابجایی طبیعی است. بدین صورت که آب گرم در گردش، با گذر از فضای داخل رادیاتور، بخشی از گرمای خود را به صورت هدایت حرارتی به پره های رادیاتور میدهد. سپس از طریق انتقال حرارت جابجایی و تشعشعی هوای موجود در فضای اطراف رادیاتور گرم میشود. چون که هوای بالای رادیاتور معمولاً به سبب گرم شدن، سبک شده و به طرف بالا حرکت می‌کند و هوای سرد اتاق جای آن را میگیرد، در این سیستم دمای اتاق به صورت چرخش طبیعی گرم میگردد.

انواع رادیاتور
رادیاتور دارای انواع مختلفی همچون پره ای، پنلی و قرنیزی است.
رادیاتور پره ‌ای- این رادیاتور از کنار هم قرار گرفتن چند پره تشکیل شده که میزان انتقال حرارت آن به صورت مستقیم به تعداد پره‌ها و جنس آن وابسته است.
رادیاتور پنلی- این رادیاتور می تواند یک یا دو پانل داشته باشد. در این رادیاتور، هر چه طول پنل بیشتر باشد، سطح بیشتری برای انتشار گرما وجود دارد. این رادیاتور همچنین میتواند نوارهایی فلزی داشته باشد که به پشت رادیاتوری تک متصل و یا در وسط رادیاتور دو پنلی جوش داده می‌شود. به طوری که این نوارها فاصله سطح زمین با رادیاتور را افزایش میدهند.
رادیاتور قرنیزی- این رادیاتور سیستمی نو برای تأمین گرمایش ساختمان است که در محل قرنیز ساختمان نصب میشود و در دو نوع برقی (الکترونیک) و هیدرونیک میتوان استفاده کرد