«تأسیسات و تجهیزات ملل»- داکت اسپلیت نوعی سیستم‌ گرمایشی و سرمایشی است که در زمستانها محیط را گرم و در تابستانها آن را خنک می‌کند. به عبارتی ساده می‌توان گفت داکت اسپلیت همان اسپلیت (کولر گازی) است با این تفاوت که در کولر گازی، یونیت داخلی به صورت دیواری یا سقفی روکار اجرا می‌شود ولی یونیت داخلی (یا هواساز) داکت اسپلیت به صورت توکار و درون سقف کاذب نصب می‌شود و سپس با کانال کشی به اتاقها یا بخشهای مختلف واحدی از ساختمان متصل و هوای تازه را پس از فیلتر کردن و تنظیم دما در آنها پخش می‌کند. داکت اسپلیت‌ از دو قسمت کندانسور یا یونیت خارجی و هواساز یا یونیت داخلی تشکیل می‌شود.

کندانسور قطعاتی مثل پروانه، کمپرسور و دینام دارد. هواساز شامل بخشهایی همچون فیلتر، سینی، کویل، دینام و اوپراتور (تبخیر کننده) و پروانه است.
هواساز داکت اسپلیت به صورت توکار درون سقف وصل می‌شود و سپس با استفاده از کانال کشی هوا را به اتاق‌ها و سایر مکان‌ها انتقال می‌دهد.
داکت اسپلیت برای خنک سازی محیط عملکردی شبیه به اسپلیت و کولر گازی دارد ولی برای گرم کردن محیط با گردش آب گرم درون داکت اسپلیت، محیط را خنک می‌کند.

انواع داکت اسپلیت
دو نوع داکت اسپلیت وجود دارد که عبارتند از: اینورتر (دور متغیر) و معمولی (دور ثابت) .
در نوع اینورتر، موتور الکتریکی به صورت متغیر کار کرده و سرعت بالایی دارد و همین امر باعث سریعتر کار کردن آن می‌شود و می‌تواند موجب صرفه جویی در مصرف انرژی هم شود.
منظور از دور الکتریکی متغیر این است که با توجه به میزان دمایی که تنظیم می‌کنید در مواقعی که محیط خنک می‌شود، دور متغیر کاهش می‌یابد. به محض گرم شدن دمای هوا، دور متغیر زیاد می‌شود و همین امر به صرفه جویی در مصرف انرژی می‌انجامد.
در نوع معمولی که دور موتور ثابت است، موتور به صورت ثابت و همیشگی کار می‌کند و تا زمانی که نخواهید کم یا زیاد نمی‌شود و حتما باید خاموش یا روشن شود. همین امر باعث پر مصرف شدن اسپلیت معمولی خواهد شد.

مزایای داکت اسپلیت
– داکت اسپلیت از نظر قیمت و کارایی مناسبی که دارد، نسبت به سایر سیستم‌های تهویه هوا مناسبتر است.
– هوایی را که می‌خواهد به محیط انتقال دهد، فیلتر می‌کند و هوای تازه و مطبوعی به محیط می‌دهد.
– از کانال‌های کوچکتری نسبت به کانال‌های کولر آبی برای اسپلیت استفاده می‌شود چرا که کیفیت هوایی بهتر از کولرهای آبی دارد.
– کاملاً مستقل است و به تنهایی می‌تواند گرما و سرمای یک محیط را تامین کند و نیز می‌تواند تهویه مطبوع چند ساختمان را به صورت همزمان انجام دهد.
– بازده سرمایشی و گرمایشی بهتری در مقایسه با سایر سیستم‌های تهویه مطبوع دارد.
و اما در زمان خریداری، اسپلیت اینورتر از نوع معمولی گرانتر است ولی اینورتر از نظر نوع مصرف انرژی و نیز سرعت خنک و یا گرم کردن از نوع معمولی سریعتر عمل می‌کند و به صورت کلی از نوع معمولی بهتر است.

معایب داکت اسپلیت
– ترموستاتی که روی آن تعبیه شده است فقط دمای بزرگترین محیط را می‌سنجد و با توجه به آن محیط، میزان دمای اتاق‌ها و سایر مکان‌ها تعیین می‌شود. همین امر یکی از بزرگترین معایب است.
– یکی دیگر از معایب اسپلیت‌ این است که سیستم گرمایشی ضعیفی دارند و باید از سیستم گرمایشی دیگری همانند پکیج و یا موتورخانه به عنوان مکمل آن استفاده کنید.
– از دیگر معایب این دستگاه این است که به سبب نصب ‌شدن در سقف کاذب سروصدای زیادی ایجاد می‌کند.
البته امروزه راه حلهای چندی برای کاهش دادن سروصدا به وجود آمده است که می‌توانند موجب افزایش دادن عمر اسپلیت نیز شوند:
۱. نصب نکردن یونیت داخلی در ورودی اتاق نشیمن یا اتاقهای خواب و نصب آن در بالای سقف کاذب ورودیها و راهروها.
۲. استفاده از دو یا چند دستگاه به جای یک دستگاه با ظرفیت بالا برای اماکن بزرگ (مثلاً به جای استفاده از دستگاه ۶ تن تبرید برای کل واحد می¬توان از دو دستگاه ۳ تن تبریدی استفاده کرد. هر تن تبرید برابر ۱۲۰۰۰ BTU/h است.)
۳. تعبیه دریچه مکش یا دریچه بازگشت هوا در محل مناسب و استفاده از کانالهای انعطاف پذیر عایق کاری شده، چه از نظر صوتی و چه از لحاظ حرارتی و به طور کلی نصب آن توسط افراد با تجربه و به شکل اصولی و مهندسی شده.
۴. خرید دستگاههای با برند معتبر ایرانی یا خارجی که اجزای داخلی آنها مانند فن و الکتروموتور متصل به فن از نوع کم صدا یا به اصلاح فوق کم صدا باشد.
۵. استفاده از داکت اسپلیت اینورتر
۶. انتقال شیر انبساط دستگاه از پشت یونیت داخلی و تعبیه آن در یونیت خارج از ساختمان در انواع جدید داکت اسپلیت

داکت اسپلیت چگونه کار می‌کند؟
عملکردی شبیه به اسپلیت دارد. اسپلیت با کولر گازی فقط تفاوتی اسمی دارد چرا که اسپلیت نام لاتین کولر گازی است و تفاوت چندانی با هم ندارند.
نام کولر گازی بر این اساس گذاشته شده است که برای خنک سازی محیط از گازهای 22R برای خنک سازی به وسیله اسپلیت معمولی و 410R برای خنک سازی به وسیله اینورتر استفاده می‌شود.
دو قطعه اصلی یعنی کندانسور و هوا ساز با لوله¬ای مسی به یکدیگر وصل شده و هوای خنک را به هواساز انتقال می‌دهد سپس با استفاده از فیلترهای درون هواساز، هوای فیلتر و تمیز شده را با استفاده از کانال به محیط انتقال خواهد داد.

نحوه نصب داکت اسپلیت
برای نصب در ابتدا باید مکان مناسبی را برای نصب کندانسور در نظر بگیرید چرا که در صورت قرار گرفتن آن در مقابل آفتاب و یا روی زمین، عملکرد آن مختل خواهد شد.

مرحله نصب هواساز اسپلیت
باید تکه ای از سقف کاذب درون راهرو و یا مکانی را که نیاز به آرامش زیاد ندارد در نظر گرفته و آن را به صورت حرفه ای درون سقف تعبیه کنیم و سپس کانال کشی به کل اتاق‌ها انجام شود.
در مرحله بعدی از نحوه نصب باید کندانسور و هواساز را به وسیله لوله‌های مسی و پلاستیکی به یکدیگر وصل کرد.
و در مرحله بعدی، باید به درستی برق آن را وصل و آن را امتحان کنید. در صورتی که دیدید به درستی کار می‌کند و صدای عجیبی نشنیدید، نصب به درستی انجام شده است.

نصب، تعمیر و سرویس داکت اسپلیت
نصب، تعمیر و سرویس این دستگاه کاری تخصصی است و هر کسی نمی‌تواند آن را انجام دهد. به طوری که افراد بی‌تجربه نمی‌توانند این کار را به درستی انجام دهند و به دستگاه شما آسیب می‌رسانند.
تعمیر اسپلیت در صورتی باید انجام شود که مشکلی جدی از جمله خنک نکردن، گرم نکردن، ایجاد صدای زیاد و … داشته باشد.
سرویس این دستگاه هر شش ماه یک بار باید انجام شود چرا که مانند کولر گازی و سایر وسایل برقی دچار اختلال خواهد شد و آن زمان با هزینه بیشتری باید تعمیر آن انجام شود.
سرویس داکت اسپلیت شامل تعویض فیلترها، روغنکاری قطعات متحرکی همانند موتور و پروانه و …، پاک کردن گرد و غبار از روی کویل‌های آن و غیره است.